Ik heb al mooie reacties mogen ontvangen over deze blog. Natuurlijk ben ik daar super blij mee. Dus dank daarvoor. Ik heb ook gemerkt dat lezers deze het liefst in het weekend lezen. De blog door de weeks zorgt een beetje voor een mengeling van werk en informatie.
Daarom kun je vanaf nu op zondag een nieuwe blog verwachten.
Een andere reactie die ik kreeg was van iemand die aangaf nog een goed gehoor te hebben, maar het toch steeds lastiger te vinden om anderen goed te verstaan. Iets wat heel veelvuldig voorkomt en heel frustrerend kan zijn. Er is niets ‘mis’ maar toch werkt het niet zoals je zou willen. In deze nieuwsbrief ga ik daar wat meer achtergrond over geven.
Verschil tussen horen en verstaan
Er is een duidelijk verschil tussen horen en verstaan. Met name bij oudere mensen komt het vaak voor dat horen, het vermogen om geluid waar te nemen, prima werkt. Toch is het steeds lastiger gesprekken goed te volgen en anderen te verstaan.
Horen gaat over het waarnamen van geluid. De trillingen in de lucht die door het oor worden omgezet naar signalen naar de hersenen. Die signalen worden in de hersenen verwerkt zodat we deze kunnen ervaren.
Verstaan gaat om dat deel van ervaren. Het geluid dat we ervaren wordt omgezet naar iets dat we ook begrijpen. De trillingen in de lucht worden als het ware vertaald naar de woorden die we begrijpen.
Wanneer we ouder worden, kan het zo zijn dat het tweede deel, het vertalen, minder goed werkt. Hiervoor zijn 3 oorzaken te vinden:
Verminderde verwerkingssnelheid van de hersenen
Na mate we ouder worden vertraagt de snelheid waarmee de hersenen geluidssignalen om kunnen zetten. Je hoort daardoor de klanken nog wel, maar je hersenen hebben meer tijd nodig om ze te koppelen tot woorden en betekenis. De geluiden komen dan nog goed binnen, maar door de langzamere verwerking versta je niet meer goed wat er gezegd wordt.
Moeite met filteren van achtergrondgeluid
Als we ouder worden hebben de hersenen ook steeds meer moeite om efficiënt ruis weg te filteren. In een druk café of tijdens een vergadering hoor je wel alles, maar je kan de stem van de gesprekspartner minder goed isoleren. Je moet daardoor moeite doen echt te verstaan wat die persoon verteld.
Cognitieve factoren
Concentratie, geheugen en aandacht spelen ook mee. Als die wat afnemen, kost het meer moeite om taal te begrijpen, vooral bij snelle sprekers of onbekende accenten. Je raakt sneller afgeleid waardoor je steeds een beetje focus verlegd en stukken informatie mist.
Gevolgen
Het minder kunnen verstaan kan vervelende gevolgen hebben. Ouderen haken bijvoorbeeld sneller af in drukke gesprekken of groepen, omdat ze het toch niet goed verstaan. Daardoor doen ze minder mee en voelen ze zich buitengesloten.
Ook vermoeidheid is een belangrijk gevolg. Luisteren kost meer energie. Je moet harder werken om woorden te begrijpen. Na een verjaardag of bijeenkomst ben je vaak helemaal uitgeput.
Ook misverstanden en onzekerheid spelen een belangrijke rol. Een verkeerd verstaan woord kan leiden tot verwarring of frustratie in gesprekken met familie, vrienden of collega’s. Hierdoor voelen mensen zich dom of schamen zich, terwijl het probleem helemaal niet hun intelligentie is maar de verwerking van geluid.
Wat je kunt doen
Gelukkig zijn er ook mogelijkheden om het wat gemakkelijker te maken. Dit hoeft niet eens heel ingewikkeld te zijn. Met deze 3 tips kom je al een heel eind!
Tip 1: Creëer een rustige luisteromgeving
Ga bij gesprekken dichterbij zitten. Zet de tv of radio uit. Praat in kleinere groepen. Dit maakt het voor de hersenen veel makkelijker om te focussen.
Tip 2: Gebruik duidelijke communicatie
Praat rustig en kijk de ander aan. Gebruik korte zinnen en vermijd snelle of zachte spraak. Als iemand iets niet verstaan heeft, herhaal dan wat je gezegd hebt zonder de zin te herformuleren. Dat helpt beter bij het verstaan.
Tip 3: Train en ondersteun het brein
Blijf actief in gesprekken, ook al kost het moeite. Oefen met luistertraining (apps, muziek, puzzels met woorden). En gebruik waar nodig moderne hulpmiddelen zoals hoortoestellen of luisterversterkers, ook al lijkt het gehoor “goed genoeg”. Ze verlichten de belasting van het brein.
Aandacht, Aankijken, Articuleren
Ga je zelf in gesprek met iemand die moeite heeft anderen goed te verstaan, gebruik dan het handig 3xA hulpmiddel. 3xA staat voor Aandacht, Aankijken en Articuleren.
Aandacht
Zorg dat de ander weet dat je tegen hem of haar spreekt. Doe dit door een visueel gebaar te maken of door een vriendelijke aanraking.
Aankijken
Zorg dat je elkaar aankijkt tijdens het gesprek. Dat maakt het makkelijker de aandacht erbij te houden en helpt daarnaast, door het woordbeeld te zien, om worden beter te horen.
Articuleren
Spreek rustig en articuleer. Zorg ervoor dat je rustig en duidelijk spreekt, woorden afmaakt en worden duidelijk uitspreekt.